خودتان را باور کنید

می خواهم خودم را بیشتر بشناسم. علایق من، متعلق به افراد دیگر است یا این که منحصر به خود من هستند ؟

آیا تحقق جزء به جزء زندگی من به خود من بستگی دارد؟

من باید اجزای زندگی خود را بیابم.

وظیفه اصلی من مشخص است: من كی هستم؟

اگر بتوانم برای این سوال پاسخی پیدا کنم، می توانم خود را به دیگران نشان دهم.

خودباوری چیست؟

خود باوری اصطلاحی است که امروزه در جامعه شناسی، روان شناسی و علوم تربیتی به کار می رود و با تعابیری چون علو همت، مناعت طبع، اعتماد به نفس، عزت نفس و... از آن یاد می شود.

منظور از خود باوری، یک وضعیت خوشایند روحی و روانی است که باعث احساس ارزشمندی و لیاقت در فرد شده و وی را برای بهره مندی از شایستگی ها و توانمندی هایش آماده می سازد تا به موجب آن به انجام وظایف پرداخته و در برابر مشکلات و موانع زندگی ایستادگی نماید. به عبارتی دیگر، خودباوری، باور به استعدادها، توانایی ها و نیروهای نهفته فطری درونی است که حاصل تجربیات زندگی فرد وارتباطات و تفسیرات فرد از آنها می باشد و با تکیه بر آن، می توان به اهداف مورد نظر در زندگی دست یافت که در عالی ترین سطح خودباوری، همه استعدادهای بالقوه فرد شکوفا می شود.

وقتی فردی خود باوری پایینی داشته باشد احساس افسردگی و ناامیدی می کند، زندگی را منفی می بیند، همه چیز به نظرش مشکل وسخت است، چنین احساس می کند که دنیا محیطی بد و مملو از افرادی است که آنها یا از وی سواستفاده می کنند و یا وی را نادیده می گیرند و تصور می کند که توانایی انجام هیچ کاری را ندارد، او خود را قربانی می بیند. در نتیجه، حس پارانوئیدیش (شکاک بودن) بر او غلبه خواهد نمود و با دیگران بصورت دشمنانی بالفطره رفتار خواهد کرد که در نتیجه دیر یا زود دیگران هم در واکنش به رفتار وی با او بدرفتاری می کنند و او را تنها خواهند گذاشت.

از سوی دیگر، افرادی که از خودباوری و اعتماد به نفس بالائی برخوردارند، مثبت گرا هستند و دنیا را مکانی زیبا و سرشار از افرادی خوب و لذتها و فرصتهایی بالفطره می بینند. این افراد خودشان را ارزیابی می کنند و نیازهایشان را بررسی می نمایند و احساساتشان را بیان می کنند و در ایجاد تغییر و تحول توانایی بالایی دارند وسایر مردم هم نسبت به رفتار آنان حس مثبتی خواهند داشت، بنابراین حتی اگر چیزی هم بدست نیاورند حسی خوب در مورد خود و دیگران خواهند داشت. این احساس باعث تقویت خودباوری و تحریک کننده رشد درونی درفرد خواهد شد.

انواع خودباوری

از دیدگاه های مختلف خودباوری به اقسامی تقسیم می شود که عبارت است از:

• خودباوری انسانی:

دست یافتن به این باور که هر شخصی، به لحاظ انسان بودنش، دارای یک سری خصوصیات برتر ( نظیر استعداد، توانایی، ظرفیت و زمینه رشد) است که اگر وی از توانمندیهای موجود به نحو احسن استفاده نماید، قادر خواهد بود به بالاترین مراتب انسانیت دست یابد اولین گام در خودشناسی است. اگر انسان ارزش های انسانی و گرایش های متعالی خود را نادیده بگیرد، به خودباختگی دچار شده و ماهیت حیوانی یا پست تر از آن پیدا می کند.

• خودباوری فردی:

هر شخصی دارای شایستگی، استعداد و توانمندی های خاصی است که در صورت شناسایی درست و به موقع و بهره مندی مناسب از آنها، می تواند به تمام اهداف خود در زندگی دست یابد و در برخورد با مصائب زندگی احساس حقارت و ناامیدی نکند. در این صورت است که فرد به استقلال اندیشه و اعتماد به نفس سازنده ای دست می یابد، که موفقیت وی را در همه ابعاد زندگی تضمین می کند.

• خودباوری اعتقادی:

هویت فکری و فرهنگی هر شخصی در زندگی بر اساس اعتقادات قلبی و ایمانی وی شکل می گیرد. چارچوب آموزه های دینی، نظام و اصول زندگی هر شخصی را مشخص می کند و بر این اساس، فرد به این باور می رسد که رشد و کمال واقعی وی جز در بستر احکام و مقررات دینی میسر نیست.

• خودباوری ملی:

خودباوری ملی، در مقابل از خودبیگانگی و خودباختگی ملی مطرح می شود چرا که هر ملتی دارای فرهنگ و تمدن خاصی است که گاهی باورهای ملی و فرهنگی یک جامعه در اثر عدم شناخت و یا تبلیغات سوء و جذاب دیگر ممالک، دستخوش تغییر می گردند، نمادها و ارزش های رایج جوامع دیگر ارزشمند می شوند و افراد جامعه به پیروی و تقلید از آن ارزش ها ترغیب می شوند. این کار به تدریج، غلبه و نفوذ همه جانبه بیگانگان را در عرصه های مختلف آن جامعه هموار می سازد که سرانجام، اقتدار و استقلال آن جامعه ، با تهدیدی جدی مواجه می شود.

راه های تقویت خودباوری

- هر فردی دارای یک سری استعدادها، توانمندی ها و قابلیت های است که ناشناخته مانده اند، بایستی برای شناخت، پرورش و به کارگیری استعدادهای خود تلاش لازم را داشته باشید چرا که اعتقاد بر این باور باعث تقویت امیدواری و تلاش شما خواهد شد.

- بر ویژگی های مثبت و برتر خود تکیه کنید و سعی نمایید آنها را به دیگران نشان دهید.

- برای شایستگی و توانمندی های خود ارزش قا ئل شوید و به دنبال کشف توانمندیهای ناشناخته خود باشید.

- پیش ازهر فعالیتی ،هر چند ساده، تفکر کنید.

- در مقابل وقایع زندگی مناسب ترین عکس العمل را نشان دهید.

- پیامد اندیشه خود را عملی سازید.

- در پی شناخت مشکلات و به دنبال حل مسئله باشید.

- مسئولیت پذیر باشید.

- استقلال داشته باشید و به دیگران خودتان را وابسته نکنید.

- در حل مسائل از راهکارهای علمی و عملی استفاده کنید.

-در مورد خودتان فکر کنید.

گروه خانواده و زندگی سایت تبیان - نسرین صفری